اوراق تبعی یا بیمه سهم چیست و چگونه باید اعمال شود ؟

#آموزشی

#اوراق_تبعی یا #بیمه_سهم چیست؟وچگونه باید اعمال شود؟
اوراق تبعی نوعی اوراق اختیار فروش است که به سهامدار اجازه می‌دهد قیمت سهم را درآینده تضمین کند و به نوعی سهم را بیمه کند، از این رو به آن بیمه سهام نیز می‌گویند.
اوراق اختیار فروش تبعی معمولا توسط شرکت‌ها یا سهامدار عمده و در ایران بعضا توسط صندوق توسعه بازار عرضه می‌شود.
با انتشار این اوراق فروشنده متعهد می‌شود تعداد معینی از سهام شرکت را در قیمت اعمال در تاریخ معین یا همان تاریخ اعمال از سهامداران خریداری کند. 

7نکته که شرکت ها باید در زمان انتشار اوراق اطلاع رسانی کنند
شرکت‌ها موظفند حداکثر یک روز پیش از عرضه اوراق اختیار فروش تبعی با انتشار آگهی در خصوص آن اطلاع رسانی کنند. این آگهی‌ها حاوی 7 نکته مهم هستند.
اول) سهم پایه: نام سهمی است که اوراق مربوط به آن منتشر می‌شود.
دوم) تاریخ اعمال: تاریخ سررسید اوراق اختیار فروش تبعی است و بعد از آن تاریخ اوراق ابطال می‌شود.
سوم) قیمت اعمال: عرضه کننده اوراق تبعی مجبور است در سررسید اوراق با نرخ اعمال اقدام به خرید سهام پایه کند.
چهارم) سقف خرید: برای هر کد حقیقی و حقوقی محدودیت خرید تعداد اوراق تبعی وجود دارد. در غالب اوراق تبعی که امسال منتشر شد اجازه خرید به سهامدار حقوقی داده نشد.
پنجم) کل حجم عرضه: تعداد کل اوراق اختیار فروش تبعی عرضه شده توسط عرضه کننده.
ششم) شرایط تسویه تعهدات در تاریخ اعمال: در سررسید اوراق شرکت‌ها معمولا به دو شکل فیزیکی و نقدی اقدام به تسویه با سهامداران می‌کنند.
هفتم) نماد اوراق اختیار فروش تبعی: این اوراق خود دارای نمادی است که معمولا با حرف «ه» شروع می‌شود. همچنین بخشی از نماد سهم پایه و تاریخ سرسید دیگر موارد تشکیل دهنده نماد این اوراق است.
به طور مثال در انتشار اوراق تبعی خودرو؛ سهم پایه، خودرو است. نماد «هخود911» نشان دهنده نماد اوراق تبعی خودرو در سررسید بهمن 99 است. تاریخ اعمال 20 بهمن و قیمت اعمال 368 تومان است. بر اساس اطلاعیه سهامدار حقوقی مجاز به خرید اوراق نبود و هر کد سهامداری حقیقی نیز مجاز به خرید حداکثر 150 هزار اوراق تبعی بود. یعنی هر سهامدار نهایت می‌توانست 150 هزار ورق از سهم خودرو را بیمه کند. شرایط پرداخت نیز به این ترتیب است که در تاریخ سررسید یا سهام به قیمت پایه از سهامدارانی که اوراق تبعی خود را اعمال کرده‌اند، خریداری می‌شود یا اینکه مابه التفاوت قیمت پایانی روز اعمال به سهامداران به شکل نقدی یا سهم پرداخت خواهد شد.

قوانینی که برای خرید اوراق تبعی در ایران باید رعایت کرد
اما اوراق اختیار فروش تبعی در ایران با آنچه که در دنیا با عنوان اوراق اختیار فروش متداول است، تفاوت‌هایی دارد که مهمترین آن عدم اعتبار اوراق تبعی بدون سهم پایه است. بنابراین برای استفاده از اوراق تبعی ضروری است که سهامداران مواردی را رعایت کنند.
اول) سهامدار باید اول سهم شرکت مورد نظر را در اختیار داشته باشد یا اینکه در همان روز خرید اوراق تبعی اقدام به خرید سهم پایه کند.
دوم) به ازای هر سهم حداکثر یک عدد اوراق تبعی خریداری شود. بدون داشتن سهم خرید اوراق ارزشی ندارد.
سوم) در صورتی که تعداد اوراق اختیار فروش تبعی سهامدار از تعداد سهم پایه بیشتر شود، اوراق مازاد باطل خواهد شد. برخی اقدام به خرید اوراق بدون داشتن سهم پایه کرده‌اند و این اوراق که قیمت آنها با چند 100 درصد رشد نسبت به قیمت روزهای اول مواجه شده، بعضا هنوز در پورتفوی سهامدارن نمایش داده می‌شود. اما سهامدار نه توان فروش آن را دارد و نه می‌تواند از آن استفاده کند.
چهارم) این اوراق قابل معامله نیستند و تنها در یک مرحله یعنی در زمان عرضه توسط ناشر معامله می‌شود.
پنجم) هر کد سهامداری حداکثر مجاز به خرید تعداد مشخصی اوراق برای هر سهم پایه است که در اطلاعیه عرضه به عنوان «سقف خرید» مشخص می‌شود.
ششم) تا تاریخ سررسید سهامدار نمی‌تواند اوراق تبعی خود را اعمال کند و همچنین نمی‌تواند سهام پایه آن را نیز به فروش رساند. در صورت فروش سهم پایه این اوراق ابطال می‌شوند.
هفتم) باید توجه داشت که هرچند اوراق تبعی قیمت سهم را در برابر ریزش بیمه می‌کند، اما با هر نرخی برای سهم پایه و اوراق تبعی نمی‌توان انتظار داشت که سهامدار سود کند. در واقع میزان سود بستگی به قیمت سهم در زمان خرید اوراق و همچنین قیمت اوراق دارد. به این معنا که مجموع هزینه خرید اولیه سهم پایه به علاوه هزینه خرید اوراق تبعی باید در مجموع کمتر از ارزش آن سهام در قیمت اعمال باشد.