بورس و 10 نوع جهانی آن را بشناسید

---

مقدمه

انواع بازار بورس چیست؟ بازارهای مالی یا همان بورس‌ها نقش مهمی در اقتصاد هر کشور دارند. این بازارها با فراهم کردن زمینه معامله انواع اوراق بهادار، امکان جذب سرمایه و تأمین مالی را برای شرکت‌ها و دولت‌ها فراهم می‌آورند. همچنین بورس‌ها مکانی برای سرمایه‌گذاری، و کسب بازدهی برای سرمایه‌گذار است. ما نیز با تکیه بر رسالت موسسه آموزشی سرآمد ( مدرسه سرمایه گذاری هاتف)، به بررسی انواع بورس‌ های داخلی و خارجی و ویژگی‌های آنها پرداختیم.

زیرا معتقدیم آشنایی با انواع بورس، گام مهمی برای سرمایه‌گذاران حرفه‌ای محسوب می‌شود تا بتوانند سبد سرمایه‌گذاری متنوع و بهینه‌ای تشکیل دهند.

انواع بورس

اقتصادی هر کشوری با فعال بودن انواع بورس ها چرخه ای روان تر و پویاتر به خود می گیرد و سودآوری آن دوسویه است. کشور ما نیز از این قائده مستثنا نیست، اما عقب ماندگی هایی در بهره وری از این حوزه وجود دارد. بنابراین کسانی که می خواهند وارد این بازار شوند، بهتر است انواع بورس های داخلی و خارجی را بشناسند.

انواع بورس خارجی

انواع بورس‌ بین‌الملل در سراسر جهان به عنوان مراکز مالی حیاتی شناخته می‌شوند و نقش مهمی در اقتصاد جهان دارند. در ادامه، 10 مورد از مهمترین بورس های جهان را باهم مرور می کنیم و با مکانیسم‌ها و ویژگی‌های منحصر به فرد آنها آشنا می شویم. شایان ذکر است که موسسه آموزشی سرآمد در مقالات دیگر، به صورت مبسوط به انواع بورس های زیر پرداخته که در صورت نیاز می توانید آنها را نیز مطالعه کنید. فهرست زیر به ترتیب اولویت نیست

1. بورس نیویورک (NYSE):

قدیمی ترین و معتبرترین بازار کارگزاری، بورس نیویورک (NYSE) است که از سال 1792 وجود داشته است. این بازار که اغلب Big Board نامیده می شود، در وال استریت، مرکز شهر نیویورک واقع شده است. NYSE سهام حدود 2400 شرکت را فهرست می کند و به طور معمول، روزانه بیش از 3 میلیارد سهم در بورس نیویورک معامله می شود. شرکت های بزرگی مانند IBM، کوکاکولا، AT&T، Procter & Gamble، Ford Motor Co. و Chevron سهام خود را در NYSE فهرست می کنند.

شرکت‌هایی که در فهرست NYSE قرار می‌گیرند باید الزامات فهرست‌بندی دقیق و الزامات نگهداری سالانه را برآورده کنند تا به آنها در این بازار اعتبار داده شود.

2. بورس لندن (LSE):

بورس لندن یکی از قدیمی‌ترین بازارهای بورس جهان است. این بازار بورس به معامله سهام شرکت‌های بریتانیایی و بین‌المللی معروف است. این تاریخچه‌ای طولانی نشان میدهد که این بازار نقش مهمی در تاریخ مالی انگلستان و جهان داشته است.

3. گروه بورس ژاپن (JPX):

گروه بورس ژاپن نتیجه ادغام دو بورس بزرگ ژاپن، توکیو و اوساکا است. این بازار به تبادل سهام و مشتقات مالی اختصاص داده شده و به عنوان یکی از مراکز مالی مهم در آسیا قلمداد می‌شود.

4. بورس شانگهای (SSE):

بورس شانگهای یکی از سه بازار بورس مستقل در چین است. این بازار به معامله سهام شرکت‌های چینی و بین‌المللی اختصاص دارد. با رشد اقتصادی چین، بورس شانگهای نقش مهمی در جلب سرمایه‌گذاران و توسعه بازار مالی چین به خود گرفته است.

5. بورس هنگ‌کنگ:

بورس هنگ‌کنگ یکی از بازارهای بورس چین است که در سال 1891 تأسیس شد. این بازار به تبادل سهام و مشتقات مالی اختصاص دارد و از زمان تأسیس تاکنون نقش مهمی در جلب سرمایه‌گذاران ایفا می کند.

6. بورس یورونکست:

بورس یورونکست نماینده اقتصاد کلی اروپاست و مرکز آن در آمستردام قرار دارد. این بازار به عنوان مرکزی برای معامله سهام و مشتقات مالی در مناطق مختلف اروپا عمل می‌کند و نقش مهمی در اقتصاد قاره اروپا دارد.

7. بورس شنژن:

بورس شنژن دیگر بازار بورس مستقل چین است که در سال 1987 تأسیس شد. این بازار نیز به معامله سهام شرکت‌های چینی و بین‌المللی اختصاص دارد و تأسیس آن نمایانگر رشد بازار مالی چین است.

8. بورس نزدک (Nasdaq):

بورس نَزدک اولین بازار بورس الکترونیکی و به معامله سهام شرکت‌های بزرگ فناوری معروف است. در این بازار، فرآیند معاملات بصورت الکترونیکی و بدون حضور فیزیکی انجام می‌شود. شرکت‌های معامله‌گر در Nasdaq اغلب شرکت‌های پیشرو در حوزه فناوری و نوآوری اند که از جمله نام‌دارترین آنها، می توان به شرکت‌های Apple و Amazon اشاره کرد.

9. بورس عربستان/تداول:

بورس عربستان یا تداول در سال 2003 تأسیس شد و مرکز آن در ریاض قرار دارد. این بازار به تبادل سهام و مشتقات مالی در عربستان سعودی و منطقه عربی اختصاص دارد و در توسعه بازار مالی منطقه تاثیرگذار است.

10. گروه TMX:

گروه TMX شامل بازارهای بورس کانادا مانند تورنتو و مونترآل است. این گروه به عنوان اصلی‌ترین مراکز مالی کانادا معروف اند و بازار مالی گسترده‌ای برای معامله سهام و مشتقات مالی در کشور کانادا فراهم می‌کنند.

انواع بورس ایران

انواع بورس‌های ایران نمایانگر تنوع بازار مالی در کشور ماست. بورس اوراق بهادار تهران به عنوان بازار اصلی و بزرگترین بورس در ایران شناخته می‌شود که به معامله سهام شرکت‌های عام و اوراق مالی مختلف اختصاص دارد.

به علاوه، فرابورس ایران معامله اوراق بهادار مشتقه از جمله قراردادهای آتی و فرصت‌های سرمایه‌گذاری متنوع را فراهم می‌کند. تنوع در بازارهای مالی کشورمان، امکان دسترسی به انواع آنها و سرمایه‌گذاری‌ های گوناگون را می دهد. در ادامه انواع بورس کشورمان را شرح داده ایم که با شناخت آنها می توانید گزینه های موجود برای سرمایه گذاری خود را انتخاب کنید.

1. بورس اوراق بهادار

بورس اوراق بهادار بازاری برای معامله انواع اوراق بهادار از جمله سهام، اوراق مشتقه، اوراق بدهی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری است. در این بازار سرمایه‌گذاران می‌توانند با خرید و فروش انواع اوراق بهادار، سود کسب کنند. علاوه بر معاملات ثانویه، عرضه اولیه سهام شرکت‌ها نیز از طریق بورس اوراق بهادار انجام می‌شود. یکی از مزایای مهم بورس اوراق بهادار، شفافیت بالا و نظارت دقیق بر معاملات است. همچنین وجود مقررات و قوانین مشخص، امنیت معاملات را افزایش می‌دهد.

در ضمن، طبقه‌بندی شرکت‌ها و اوراق بهادار بر اساس میزان ریسک، به سرمایه‌گذاران در انتخاب صحیح سبد سرمایه‌گذاری کمک می‌کند.

انواع بازارهای اوراق بهادار

بورس اوراق بهادار انواع مختلفی دارد که مهمترین آنها عبارتند از:

• بورس سهام: این بورس به معامله سهام شرکت‌های سهامی عام اختصاص دارد. خرید و فروش سهام شرکت‌ها در این بورس انجام می‌شود.
• بورس اوراق بدهی: در این بورس، انواع اوراق بدهی از جمله اوراق مشارکت، اوراق اجاره و اوراق رهنی معامله می‌شود.
• بورس اختیار معامله: این بورس به معامله انواع اوراق مشتقه از جمله قراردادهای آتی، اختیار معامله و اوراق مشتقه اختصاص دارد.
• بورس صندوق‌های سرمایه‌گذاری: این بورس به معامله انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری از جمله صندوق‌های سهامی، کالایی و املاک و مستغلات اختصاص دارد.

بورس اوراق بهادار نقش مهمی در تأمین مالی شرکت‌ها و تجهیز منابع مالی کشور دارد. انتشار انواع اوراق بدهی توسط دولت و شرکت‌ها، یکی از روش‌های تأمین مالی از طریق بورس است. همچنین حضور سرمایه‌گذاران در بورس، باعث تجمیع سرمایه‌های خرد و تخصیص بهینه منابع مالی می‌شود.

2. بورس کالا

بورس کالا بازاری است که در آن انواع کالاها از جمله محصولات کشاورزی (در رینگ خاص قرار دارد)، معدنی، صنعتی و پتروشیمی عرضه و معامله می‌شود. در این بازار، عرضه‌کنندگان کالا را بر اساس قیمت‌گذاری کارشناسان ارائه می‌کنند و خریداران نیز می‌توانند با توجه به قیمت و حجم مورد نیاز خود، سفارش‌های خرید ارائه دهند. در نهایت معامله به قیمتی انجام می‌شود که طرفین به توافق رسیده‌اند. معاملات بورس کالا تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار انجام می‌شود و امنیت بالایی دارد.

یکی از مزایای مهم بورس کالا، شفافیت بالای قیمت‌هاست. با توجه به رقابتی بودن معاملات و عرضه در تابلوی معاملات، قیمت کالاها به صورت عادلانه و بدون دخالت‌های غیرضروری تعیین می‌شود. همچنین نظارت بر کیفیت کالاها از دیگر مزایای مهم بورس کالاست؛ به این صورت که کالاها قبل از عرضه باید استانداردهای لازم را کسب کنند. این امر باعث اطمینان خاطر خریداران می‌شود.

علاوه بر خرید و فروش فیزیکی کالاها، ابزارهای مالی متنوعی نیز در بورس کالا وجود دارد که امکان مدیریت ریسک و بهره‌گیری از اهرم را فراهم می‌کند. از جمله این ابزارها می‌توان به انواع قراردادهای آتی، اختیار معامله، گواهی سپرده و صندوق سرمایه‌گذاری کالایی اشاره کرد. استفاده از این ابزارها موجب تنوع بخشیدن به سبد سرمایه‌گذاری شده و بازدهی بهتر را ممکن می‌سازد.

بازارهای زیر مجموعه کالا

در بورس کالای ایران، چهار نوع بازار اصلی وجود دارد:

1. بازار فیزیکی: در این بازار، کالاهای فیزیکی و واقعی مانند فلزات، محصولات پتروشیمی و کشاورزی معامله می‌شوند. معاملات به صورت نقدی، نسیه و سلف انجام می‌شود و کالاها پس از معامله به خریدار تحویل داده می‌شوند.
2. بازار فرعی: در این بازار، کالاهایی معامله می‌شوند که به دلایلی مانند نبود تداوم عرضه یا نیاز به بازرسی کیفیت، قابل معامله در بازار فیزیکی نیستند.
3. بازار مالی: شامل ابزارهای مالی مبتنی بر کالا مانند گواهی سپرده، صندوق سرمایه‌گذاری و قراردادهای سلف موازی استاندارد است که امکان معامله بدون تحویل فیزیکی کالا را فراهم می‌کند.
4. بازار مشتقه: در این بازار، قراردادهای مشتقه مانند قرارداد آتی و اختیار معامله بر روی کالاهای پایه منعقد می‌شود تا امکان مدیریت ریسک و بهره‌گیری از اهرم فراهم شود.

بنابراین می‌توان گفت بورس کالا شامل بازارهای متنوعی برای معامله انواع کالاها به صورت فیزیکی و نیز ابزارهای مالی مبتنی بر آنهاست که نیازهای متفاوت سرمایه‌گذاران را برآورده می‌کند.

3. فرابورس

فرابورس، بازاری موازی با انواع بورس هاست که از سال 1387 در ایران راه‌اندازی شد. هدف از ایجاد فرابورس، فراهم کردن زمینه ورود شرکت‌هایی است که هنوز شرایط لازم برای حضور در بورس را ندارند. در فرابورس نیز مانند بورس، خرید و فروش سهام شرکت‌ها انجام می‌شود، اما مقررات کمتری حاکم است. یکی از مزایای مهم فرابورس برای سرمایه‌گذاران، تنوع بالای گزینه‌های سرمایه‌گذاری است. همچنین روش معامله و دریافت سود سهام در فرابورس مشابه بورس است و سرمایه‌گذار می‌تواند از مزایای بازار سرمایه بهره‌مند شود.

انواع بازار فرابورس

فرابورس دارای چهار بازار اصلی است که عبارتند از:

1. بازار اول فرابورس: این بازار به پذیرش سهام شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌پردازد. شرکت‌ها باید قانون مربوط به زمان تاسیس شرکت و حداقل مبلغ برای پذیرفته شدن در فرابورس را رعایت کنند.
2. بازار دوم فرابورس: این بازار برای پذیرش شرکت‌های تازه تاسیس یا در آستانه ورشکستگی است قوانین خاص خود را دارد.
3. بازار پایه فرابورس: شامل شرکت‌هایی است که امکان پذیرش در بورس یا فرابورس را ندارند. به 3 دسته زرد، نارنجی و قرمز تقسیم می‌شود.
4. بازار سوم فرابورس: بازار عرضه اوراقی که امکان پذیرش در فرابورس را ندارند. معاملات به صورت عمده انجام می‌شود.

هر بازار در فرابورس با توجه به نوع شرکت‌ها و اوراق پذیرفته شده، ویژگی‌های متفاوتی دارد. از همین رو پیشنهاد می شود، برای آگاهی دقیق از ساختار فرابورس، با کارشناسان این حوزه مشورت کنید تا تصمیم نهاییتان سودمند باشد.

بورس انرژی

بورس انرژی بازاری برای معامله انواع حامل‌های انرژی از جمله نفت، گاز، برق و مشتقات آنهاست. این بورس در سال 1391 با هدف ایجاد شفافیت و رقابت در بازار انرژی کشور راه‌اندازی شد. بورس انرژی، دارای دو بخش اصلی بازار فیزیکی و بازار مشتقه است. در بازار فیزیکی، خود محصولات انرژی خرید و فروش می‌شود. یکی از ویژگی‌های مهم بورس انرژی، حضور عرضه‌کنندگان عمده‌ای همچون شرکت ملی نفت، پالایشگاه‌ها و نیروگاه‌ها است. این امر باعث شده تا محصولات اصلی انرژی کشور در بستری شفاف معامله شوند. علاوه بر آن، امکان معامله انواع اوراق مشتقه در بازار مشتقه وجود دارد.

فرآیند معامله و تسویه در بورس انرژی تحت نظارت سازمان بورس و با مشارکت نهادهایی مانند شرکت سپرده‌گذاری مرکزی انجام می‌شود. این امر باعث ایمنی بالای معاملات شده است. در مجموع، بورس انرژی نقش بسزایی در ایجاد شفافیت و کشف قیمت عادلانه حامل‌های انرژی دارد.

انواع بورس انرژی

انواع بورس انرژی به شرح زیر است:

1. بازار فیزیکی: در این بازار، خرید و فروش فیزیکی کالاهای انرژی از جمله نفت، گاز، برق و محصولات پتروشیمی انجام می‌شود. انواع قراردادهای نقدی، سلف و نسیه در این بازار منعقد می‌گردد.
2. بازار مشتقه: در این بازار انواع اوراق بهادار مشتقه مبتنی بر کالاهای انرژی از جمله قراردادهای آتی، اختیار معامله و سلف موازی استاندارد معامله می‌شود. هدف از این بازار مدیریت ریسک و بهره‌مندی از اهرم مالی است.

انواع بورس انرژی در کشورمان، شامل دو بازار فیزیکی و مشتقه با اهداف و کارکردهای متفاوت است که به صورت تکمیلی در کنار هم فعالیت می‌کنند.

نتیجه گیری

انواع بورس‌ نقش بسیار مهمی در اقتصاد هر کشور دارد، زیرا امکان جذب سرمایه و تأمین مالی را برای شرکت‌ها و دولت‌ها فراهم می‌کند. همچنین سرمایه‌گذاران را قادر می‌سازند تا در انواع بازارهای مالی سرمایه‌گذاری کنند. انواع بورس جهانی از نیویورک و نزدک در ایالات متحده تا ژاپن، چین، هنگ‌کنگ، اروپا و عربستان و حتی کانادا، دسترسی به بازارهای مالی جهانی را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند. این تنوع و گستردگی انواع بورس در ایران و جهان نشان از رشد و پویائی اقتصادها و بازارهای مالی است.

به همین دلیل ما در این مطلب، انواع بورس‌ های جهانی و ایرانی را مورد بررسی قرار دادیم.