شاخص بورس و 6 اصل آن
مقدمه
شاخص بورس یکی از مهمترین شاخصهای اقتصادی هر کشور و نشاندهنده وضعیت کلی بازار سرمایه آن است. زیرا تحلیل صحیح شاخص بورس و عوامل موثر بر آن میتواند به سرمایهگذاران و تحلیلگران مالی در اتخاذ تصمیمات سرمایهگذاری درست کمک شایانی کند. به همین دلیل پرداخت کامل و جامع به این موضوع در دستور کار قرار گرفت.
این مقاله با بررسی مفهوم شاخص بورس، انواع آن، نحوه محاسبه، تحلیل و پیشبینی شاخص بورس برای شما دیدگاه وسیع را ایجاد می کند. همچنین، بررسی عوامل موثر بر شاخص بورس و نمودار آن و در نهایت دلایل احتمالی سقوط شاخص بورس از جمله عنوان های این مطلب است. موسسه آموزشی سرآمد ( مدرسه سرمایه گذاری هاتف) از آموزش مهمترین و ویژه ترین مراحل بورس تا تحقق اهدافتان کنار شماست.
شاخص بورس چیست
شاخص بازار بورس به عنوان، نمایانگر کلی عملکرد بازار سرمایه و تحولات آن است. این شاخصها معمولاً توسط بورسهای مختلف برای نمایش عملکرد کلی بازار یا بخشهای خاصی از بازارهای مالی ایجاد میشوند. یک شاخص بازار میتواند به صورت وزندهی شده به ارزش بازار شرکتها یا اوراق بهادار مختلف محاسبه شود. همچنین ارزش یک شاخص که معمولاً در ساعات بازار بهروزرسانی میشود، نشاندهنده تغییر قیمت اوراق بهادار در گروه شاخص است. اکثر شاخصهای اصلی حداقل هر 15 ثانیه یک بار در طول جلسات معاملاتی مقادیر را گزارش میدهند.
به عنوان مثال شاخص بازار سهام یک معیار استاندارد فراهم میکند تا سرمایهگذاران بتوانند رفتار بازارهای مالی را پیگیری کنند. این شاخصها به سرمایهگذاران کمک میکند تا بازده و ریسک مرتبط با یک بخش خاصی از بازار را، تخمین بزنند. همچنین، شاخصها به سرمایهگذاران این امکان را میدهند که عملکرد پرتفوی خود را در بازار، به صورت کلی مقایسه کنند.
انواع شاخص بورس
آگاهی از انواع شاخصهای بورس اهمیت بهسزایی دارد؛ زیرا این شاخصها اطلاعات اساسی درباره عملکرد بازار را ارائه میدهند. همچنین این شاخص ها قادرند به سرمایهگذاران، تحلیلگران مالی و سایر افراد مرتبط با بازار کمک کنند. بنابراین، شناخت انواع شاخصهای بورس امری ضروری است. مهمترین شاخصهای بورس نیز به شرح زیر است:
- شاخص کل (TEDPIX): این شاخص به عنوان مهمترین نشانگر بورس شناخته میشود و تغییرات آن نمایانگر میانگین بازده سرمایهگذاران در بازار است.
- شاخص کل هموزن: در این شاخص، به تمام شرکتها وزن یکسان اختصاص مییابد.
- شاخص قیمت (TEPIX): این شاخص تنها تغییرات قیمت سهام را نمایان میسازد.
- شاخص قیمت هموزن: در این شاخص نیز، به تمام شرکتها وزن یکسان داده میشود.
- شاخص سهام آزادشناور (TEFIX): این شاخص بر اساس سهام آزاد شناور محاسبه میشود.
- شاخصهای صنعتی، مالی و 50 شرکت برتر: این شاخصها به عنوان زیرشاخصهایی از بازار عمل میکنند و نماینده عملکرد صنایع، بخشهای مالی، و 50 شرکت برتر هستند.
- شاخصهای قیمت به تفکیک صنایع مختلف: این شاخصها بر اساس دستهبندیهای مختلف صنایع، تغییرات قیمت سهام را نمایش میدهند.
با درک و شناخت انواع شاخصها، افراد مرتبط با بازار میتوانند بهترین تصمیمات مبتنی بر دادههای بازار را بگیرند. ضمنا برای دریافت نمودار شاخص بورس در ده سال گذشته نیز می توانید به هاتف مراجعه کنید.
انواع شاخص های بورس جهانی
شاخصهای بورس معمولاً در بازههای زمانی مختلف (روزانه، هفتگی، ماهانه و ...) محاسبه میشوند تا تحولات بازار را در طول زمان نشان دهند. افزایش یا کاهش این شاخصها ممکن است به عنوان نشانگری، از عملکرد اقتصادی و مالی در نظام سرمایهگذاری استفاده شود. به همین دلیل برای اطلاع از حداکثر شاخص بورس و حجم شاخص بورس جهانی بررسی داده ها مهم است. این داده ها از طریق برخی از معروفترین شاخصهای بورس قابل ارزیابی است که در ادامه به آن پرداختیم:
- شاخص بورس اوراق بهادار تهران (BIST): شاخص اصلی بورس اوراق بهادار تهران که عمدتاً عملکرد شرکتهای پذیرفتهشده در بورس را نمایش میدهد.
- شاخص S&P 500: یکی از معروفترین شاخصهای بازار در ایالات متحده که عملکرد 500 شرکت بزرگتر از نظر بازار سرمایه را نشان میدهد.
- شاخص داو جونز صنعتی: شاخصی است که عملکرد 30 شرکت بزرگ صنعتی در ایالات متحده را نشان میدهد.
- شاخص نیکای 225 در بورس توکیو: این شاخص عملکرد 225 شرکت بزرگتر ژاپن را نمایان می کند.
- شاخص FTSE 100 در بورس لندن: عملکرد 100 شرکت بزرگتر لندن را نشان میدهد.
- شاخص داکس در بورس فرانکفورت: عملکرد 30 شرکت بزرگ آلمان را به نمایش می گذارد.
- شاخص CAC 40: نشان دهنده معیار وزنی 40 سهم مهم در بین 100 ارزش بازار بزرگ یورونکست پاریس است.
- شاخص IBEX 35: شاخص سهام معیار بولسا مادرید( بورس اصلی اسپانیا) است.
- شاخصASX 200 : عملکرد 200 سهام بزرگ استرالیا که در بورس اوراق بهادار استرالیا فهرست شده اند را دنبال می کند.
- شاخص Hang Seng: بزرگترین شرکت های فهرست شده در بورس اوراق بهادار هنگ کنگ را دنبال می کند.
این شاخصها، برخی از معتبرترین و تأثیرگذارترین شاخصهای بازار سهام در اقتصادهای بزرگ و مراکز مالی در سراسر جهان هستند. حضور در این نوع شاخصها به عنوان یک معیار اساسی و حیاتی در تجزیه و تحلیل اقتصادی و مالی تلقی میشود.
شاخص بورس چگونه محاسبه می شود
همانطور که گفته شد، شاخص بورس نمایانگر کلی از عملکرد بازار سرمایه و تحولات آن است. همچنین برای سوال شاخص بورس چیست و چگونه محاسبه می شود به شکل دیگری پاسخ داد که ما در ادامه برای شما آن را فراهم آوردیم. بدین شکل که شما با درک چگونگی محاسبه شاخص به اصل آن پی ببرید.
1. شاخص کل
در بسیاری از بازارهای سرمایه، شاخص کل معمولاً بر اساس ارزش بازار شرکتها و تغییرات در قیمت سهام محاسبه میشود. یک فرمول ساده و متداول برای محاسبه شاخص کل میتواند شامل مراحل زیر باشد:
- مجموع ارزش بازار شرکتها: جمع ارزش بازار تمام شرکتهای موجود در بازار است.
- مجموع قیمت سهام شرکتها: جمع قیمت سهام تمام شرکتها در بازار در یک زمان مشخص.
به عنوان یک مثال، اگر مجموع ارزش بازار شرکتها ۱۰۰ میلیارد دلار باشد و مجموع قیمت سهام شرکتها ۱۰ میلیارد دلار باشد، شاخص کل معادل ۱۰ خواهد بود. این فرمول بیانکننده نسبت ارزش بازار و قیمت سهام در بازار است. شایان ذکر است که، واحد شاخص کل بر اساس واحد ارزش پولی کشور مربوطه، محاسبه میشود. برای دقت بیشتر و محاسبات صحیحتر، بهتر است مشخصات و دقیقترین فرمول محاسبه TEDPIX از سازمان بورس یا موسسات مالی مربوطه دریافت شود.
2. شاخص کل هم وزن
شاخص کل هموزن (Equal Weighted Index) به صورت سادهتر از شاخصهای معمولی محاسبه میشود. در این شاخص، به تمام شرکتها وزن یکسان اختصاص مییابد، بدین معنا که هر شرکت ارزش مساوی بازاری در شاخص دارد. فرمول محاسبه شاخص کل هموزن به شکل زیر است:
- مجموع قیمت سهام تمام شرکتها: جمع قیمت سهام تمام شرکتها در بازار در یک زمان مشخص.
- تعداد کل شرکتها: تعداد کل شرکتهایی که در شاخص حضور دارند.
این نوع شاخص معمولاً بر اساس سادگی محاسبه و رصد سریع تغییرات در بازار مورد استفاده قرار میگیرد.
3. شاخص قیمت (TEPIX)
محاسبه شاخص قیمت (TEPIX) معمولاً بر مبنای تغییرات قیمت سهام در بازار صورت میگیرد. البته، فرمول دقیق برای شاخص TEPIX در بازار بورس تهران به صورت علنی منتشر نشده است. با این حال، در اکثر شاخصهای قیمت، محاسبات مشابهی انجام میشود. اما فرمول متداول برای محاسبه شاخص قیمت میتواند به صورت زیر باشد:
- مجموع تغییرات قیمت سهام تمام شرکتها: مجموع تغییرات قیمت سهام تمام شرکتها در بازار در یک زمان مشخص (معمولاً در یک دوره زمانی مشخص).
- مجموع قیمت سهام در زمان ابتدای دوره: مجموع قیمت سهام تمام شرکتها در زمان ابتدای دوره زمانی.
این فرمول به ازای هر بازه زمانی مشخص قیمت سهام را نسبت به زمان ابتدای دوره مقایسه میکند و نسبت تغییرات را در یک درصد ارائه میدهد. این شاخص نشاندهنده عملکرد کل بازار سهام در بازه زمانی مورد نظر است.
4. شاخص قیمت هموزن
فرمول محاسبه شاخص قیمت هموزن ممکن است به صورت زیر باشد:
- مجموع تغییرات قیمت سهام تمام شرکتها: جمع تغییرات قیمت سهام تمام شرکتها در بازار در یک زمان مشخص (معمولاً در یک دوره زمانی مشخص).
- تعداد کل شرکتها: تعداد کل شرکتهایی که در شاخص حضور دارند.
این فرمول به ازای هر بازه زمانی مشخص تغییرات قیمت سهام را نسبت به تعداد کل شرکتها محاسبه میکند و نسبت تغییرات را در یک درصد ارائه میدهد. این شاخص هم وزنها را برابر میداند و به تغییرات سریعتر در سهام شرکتهای کوچکتر توجه میکند.
5. شاخص سهام آزادشناور (TEFIX)
متأسفانه، برای شاخص سهام آزادشناور (TEFIX) در بازار بورس تهران، فرمول دقیق و رسمی به طور عمومی منتشر نشده است و اطلاعات دقیق در مورد محاسبهی آن به عنوان اطلاعات محرمانه تلقی میشوند. با این حال، معمولاً شاخص سهام آزادشناور بر اساس سهامی که در بازار در دسترس عموم قرار دارند (سهام آزاد) محاسبه میشود. یک فرمول ساده و تقریبی برای محاسبه شاخص سهام آزادشناور ممکن است به صورت زیر باشد:
- مجموع قیمت سهام آزادشناور تمام شرکتها: جمع قیمت سهام آزادشناور تمام شرکتها در بازار در یک زمان مشخص.
- تعداد کل سهام آزادشناور: تعداد کل سهام آزادشناور در بازار.
این فرمول نیز به ازای هر بازه زمانی مشخص قیمت سهام آزادشناور را نسبت به تعداد کل سهام آزادشناور محاسبه میکند و نسبت تغییرات را در یک درصد ارائه میدهد. این شاخص معمولاً به عنوان نمایندهٔ عملکرد بازار سهام آزادشناور مورد استفاده قرار میگیرد. برای دقت بیشتر، توصیه میشود به منابع رسمی یا سازمانهای مالی مربوطه در کشور مراجعه نمایید.
تحلیل شاخص بورس
تحلیل شاخص بورس یک فرآیند است که به بررسی و تفسیر تغییرات شاخصهای بازار سرمایه میپردازد. این تحلیل به سرمایهگذاران، تحلیلگران مالی و سایر علاقهمندان در بازار اطلاعاتی امکان بهبود انتخاب تصمیمات مناسب در زمینه سرمایهگذاری و مدیریت ریسک را ارائه میدهد. شاخصهای بازار سهام توسط سرمایهگذاران، تحلیلگران، و کارشناسان مالی بهمنظور سنجش عملکرد، چشمانداز، و روند بازار سهام جهت تجزیه و تحلیل قرار میگیرند. برخی از تحلیلها که بر روی شاخصهای بورس انجام میشوند عبارتند از:
- تجزیه و تحلیل قیمت: در این نوع تجزیه و تحلیل، نمودار شاخص بورس برای شناسایی الگوهای تاریخی، سطوح حمایت/مقاومت، روندها، نوسانات، و حجم معاملات مورد بررسی قرار میگیرد. تجزیه و تحلیل فنی این حرکات قیمتی را برای تصمیمات معاملاتی کوتاه مدت به کار میبرند.
- تجزیه و تحلیل ارزشگذاری شاخص: در این نوع تجزیه و تحلیل، ارزش شاخص نسبت به معیارهای تاریخی مورد ارزیابی قرار میگیرد. این موضوع شامل بررسی نسبت قیمت به سود، بازده سود سهام، و دیگر مؤلفههای ارزش گذاری شده، است.
- تجزیه و تحلیل بخش: در این روش، شاخصها در بخشهای مختلف نظیر فناوری، انرژی، تاسیسات و غیره مورد مقایسه قرار میگیرند تا گروههای صنعتی پیشرو و عقبمانده شناسایی شوند.
- تحلیل اقتصاد کلان: این نوع تجزیه و تحلیل بررسی ارتباط عملکرد شاخص با عوامل اقتصادی نظیر نرخ بهره، رشد تولید ناخالص داخلی، تورم، سیاست دولت، و غیره را دربرمیگیرد. وضعیت اقتصاد به احتمال زیاد بر احساسات سرمایهگذاران تأثیر گذار است.
- تجزیه و تحلیل آماری: با استفاده از روشهای آماری مانند همبستگی، انحراف معیار، رگرسیون و غیره بر روی شاخص، دادهها جهت تعیین کمیت ریسک، شناسایی الگوها و پیشبینی حرکات آتی تحلیل میشوند.
- تجزیه و تحلیل مقایسهای: این نوع تجزیه و تحلیل شامل مقایسه بازده شاخص با دیگر طبقات داراییها، سهام فردی، صندوقهای سرمایهگذاری مشترک و غیره، برای انجام تصمیمات انتخاب سرمایهگذاری و تخصیص است.
- تجزیه و تحلیل ترکیب شاخص: در این نوع تجزیه و تحلیل، تغییرات در ترکیب شاخص و روش وزندهی برای تأثیرات بر عملکرد مورد ارزیابی قرار میگیرد.
با تحلیل جامع شاخصهای بورس، سرمایهگذاران میتوانند زمان ورود و خروج را بهبود بخشیده، بخشهای سودآور را شناسایی کرده، ریسک و بازده را برآورد نموده و پرتفوی بهینه ایجاد کنند.
عوامل تاثیر گذار در تحلیل شاخص بورس
عواملی که در تحلیل شاخص بورس مورد بررسی قرار میگیرند عبارت است از :
- نقطه تغییر: بررسی نقاط تغییر مثبت یا منفی شاخص بورس و تأثیر آن بر بازار.
- حجم معاملات: تحلیل حجم معاملات و تغییرات آن که نشاندهنده قدرت و جذابیت بازار است.
- شرایط اقتصادی: بررسی عوامل اقتصادی مثل رشد اقتصادی، نرخ بیکاری و شاخصهای دیگر که ممکن است تأثیری بر بازار داشته باشد.
- معیارهای مالی شرکتها: بررسی مؤلفههای مالی شرکتها مانند سود و زیان، نرخ توزیع سود و سایر مؤلفههای مالی.
- شاخصهای بینالمللی: بررسی تأثیر شاخصها و رویدادهای بینالمللی بر بازار ملی.
با ترکیب تحلیل تکنیکال و بنیادی، سرمایهگذاران میتوانند بهترین تصمیمات را در مورد سرمایهگذاری و مدیریت ریسک اتخاذ کنند.
پیش بینی شاخص بورس
پیشبینی شاخص بازار سهام، تلاشی برای پیشبینی آینده قیمت سهام است. این امر میتواند برای سرمایهگذاران مفید باشد، زیرا به آنها کمک میکند تا تصمیمات آگاهانهتری در مورد سرمایهگذاری خود بگیرند. عوامل متعددی میتوانند بر قیمت سهام تأثیر بگذارند، از جمله:
- وضعیت اقتصاد جهانی: وضعیت اقتصاد جهانی یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر بازار سهام است. اگر اقتصاد جهانی رشد کند، میتواند منجر به افزایش تقاضا برای کالاها و خدمات ایرانی شود و در نهایت باعث افزایش سودآوری شرکتها و افزایش قیمت سهام آنهاست.
- وضعیت سیاستهای دولت: سیاستهای دولت نیز میتوانند بر بازار سهام تأثیر بگذارند. اگر دولت سیاستهای حمایتی از بازار سرمایه را اتخاذ کند، افزایش تقاضا برای سهام رخ می دهد و در نتیجه با افزایش قیمت وجود می آید.
- تغییرات در نرخ ارز: تغییرات در نرخ ارز نیز میتواند بر قیمت سهام تأثیر بگذارد. اگر نرخ ارز افزایش یابد، ارزش سهام شرکتهای صادراتی افزایش خواهد یافت.
- تغییرات در نرخ بهره: تغییرات در نرخ بهره نیز میتوانند بر بازار سهام تأثیر بگذارند. اگر نرخ بهره افزایش یابد، میتواند منجر به کاهش جذابیت سرمایهگذاری در سهام شود.
از سویی دیگر روشهای مختلفی برای پیشبینی شاخص بازار سهام وجود دارد. برخی از این روشها را در زیر مرور می کنیم.
- تحلیل بنیادی: این روش بر عوامل بنیادی شرکتها، مانند سودآوری، ارزش دفتری و جریان نقدی متمرکز است.
- تحلیل تکنیکال: این روش بر روند قیمت سهام در گذشته متمرکز است.
- تحلیل ترکیبی: این روش از ترکیبی از تحلیل بنیادی و تکنیکال استفاده میکند.
پیشبینی شاخص بازار سهام همواره با عدم قطعیت همراه است. همانطور که گفته شد عوامل متعددی میتواند بر قیمت سهام تأثیر بگذارد که پیشبینی آنها دشوار است. بنابراین، سرمایهگذاران باید قبل از سرمایهگذاری در بازار سهام، ریسکهای احتمالی را به دقت زیر نظر بگیرند.
نمودار شاخص بورس
نمودار شاخص بورس سهام، اطلاعات مربوط به ارزش یک شاخص سهام را، در طول زمان به تصویر میکشد و برای تجزیه و تحلیل روند قیمتها به کار میرود. چارت شاخص بورس معمولاً مقادیر شاخص را در محور عمودی y و زمان را در امتداد محور افقی x نشان میدهد. در زیر با آنها آشنا می شویم:
- کندلهای استیک یا شمعی : نمایانگر مقادیر باز، بیشترین، کمترین و بسته شدن در هر دوره زمانی هستند. رنگ کندل نشاندهنده حرکت بالا یا پایین است.
- حجم: نشاندهنده حجم معاملات بین اجزای شاخص است. حجم بالا نشاندهنده علاقه قابل توجه است.
- میانگینهای متحرک: خطوطی که میانگین قیمت شاخص را در دورههای مختلف نمایش و جهت روند را سیگنال میدهند.
- پشتیبانی/مقاومت: سطوح قیمتی که به عنوان کف (پشتیبانی) و سقف (مقاومت) عمل میکنند.
- خطوط روند: خطوط مستقیمی که اوج یا پایین شاخص را به هم متصل و روندهای صعودی یا نزولی را نمایان میکنند.
- اندیکاتورهای فنی: نوسانگرهایی مانند RSI، MACD، Stochastics که سیگنالهای خرید و فروش را تولید میکنند.
- سیگنالهای خرید/فروش: الگوهای قیمت، نشانگرها و غیره که زمانهای مناسب برای خرید یا فروش را به معرض نمایش می گذارد.
- شکافها: فواصل باقیمانده در نمودار بین قیمت بسته قبلی و قیمت باز روز بعد.
- بالاترین/پایینترین زمانها: بالاترین و پایینترین مقادیر شاخص ثبت شده در طول تاریخ.
علت سقوط شاخص بورس
افت شاخصهای بورس در دورههای مختلف، دلایل متعددی دارد. در زیر برخی از دلایل رایج افت شاخص سهام آورده شده است که پیشنهاد می شود با دقت آنها را مطالعه کنید:
- چشمانداز ضعیف اقتصادی: اطلاعات اقتصادی ضعیف مانند کاهش رشد تولید ناخالص داخلی، بیکاری افزایش یافته، فروش ضعیف خردهفروشی و موارد مشابه میتواند احساسات سرمایهگذاران را به خود جلب کرده و به کاهش انتظارات درآمد شرکتها منجر شود.
- افزایش نرخ بهره: افزایش نرخ بهره توسط بانکهای مرکزی به منظور کنترل تورم ممکن است سرمایهگذاران را از سرمایهگذاری در بازار سهام منصرف کند.
- آشفتگی ژئوپلیتیک: رویدادهایی مانند جنگ، ناپایداریهای سیاسی، اضطراب داخلی و مسائل مشابه باعث عدم اطمینان شده و سرمایهگذاران را وادار به خروج از بازار سهام میکند.
- شوکهای قیمت کالا/انرژی: افزایش قیمت کالاها و سوخت ممکن است منجر به افزایش تورم و هزینههای ورودی شرکتها شود که بر قیمت سهام تأثیر میگذارد.
- همهگیری بیماری: شیوع بیماریهای همهگیر ممکن است زنجیره تأمین، توانایی نیروی کار و تقاضای مصرفکننده را تخریب کند و به کاهش رشد و سود منجر شود.
- بحرانهای مالی: تنگناهای اعتباری، مشکلات بخش بانکی، بحرانهای ارزی و مسائل مشابه میتوانند منجر به شکستهای عمیق و طولانیمدت در بازارهای سهام جهانی شود.
- رسواییهای شرکتی: بدرفتاریها، کلاهبرداریها، شکستهای پرمخاطب و موارد مشابه میتواند اعتماد سرمایهگذاران به بازارهای سرمایه و سرمایهگذاری در سهام را بکاهد.
- حبابهای بازار: ارزشگذاریهای بیش از حد به سطوح نامناسبی میرسند که از اصول بنیادین فاصله دارند و پس از شروع فروش منجر به افت میشوند.
- رفتار سرمایهگذار: رفتارهای سرمایهگذاران مثل عمده فروشی، فروش وحشتزده، اجتناب از ضرر و موارد مشابه در دورههای پراسترس ممکن است شاخص بازار را کاهش دهد.
- کسب سود: پس از دورههای طولانی افزایشی، سرمایهگذاران ممکن است تمایل داشته باشند تا موقعیتهای خود را بفروشند تا سود خود را قفل کنند. این کار منجر به تغییر روند در قلهها میشود.
به طور کلی، افت شاخصهای بورس و ریزش شاخص بورس جزئی از چرخههای طبیعی بازار سهام است. با این حال، تجزیه و تحلیل دلایل اصلی میتواند به معاملهگران کمک کند تا در این دورانهای چالشبرانگیز تصمیمات مناسبتری بگیرند.
نتیجه گیری
با توجه به مطالب ارائه شده، میتوان نتیجه گرفت که شاخص بورس یک شاخص بسیار مهم و تاثیرگذار در اقتصاد هر کشور است و نوسانات آن میتواند بر تصمیمگیریهای سرمایهگذاری و مالی تاثیر بگذارد. به همین دلیل، آگاهی از انواع شاخص بورس، نحوه محاسبه و تحلیل آنها برای سرمایهگذاران و تحلیلگران مالی حائز اهمیت است. همچنین پیشبینی شاخص بورس با توجه به عوامل مختلف اقتصادی و سیاسی، گرچه دشوار است اما میتواند کمک شایانی به اتخاذ تصمیمات سرمایهگذاری صحیح و مدیریت ریسک نماید. در مجموع، آشنایی با مفاهیم مربوط به شاخص بورس برای فعالان بازار سرمایه امری ضروری به نظر میرسد.
دیدگاه خود را بنویسید